หน้ากระดาษสุดท้ายของหนังสือถูกปิดลง
ครูปล่อยแสง คือชื่อของหนังสือที่นำเรื่องราวของครู 10 คน มาบอกเล่าผ่านบทสัมภาษณ์ขนาดยาว 10 ชิ้น หนังสือได้ทำหน้าที่ในการนำแสงสว่างที่คุณครูได้ค้นพบมาถ่ายทอด นัยหนึ่งก็เพื่อเป็นหลักฐานเชิงประจักษ์ ว่าการเปลี่ยนแปลงการศึกษาไทย เกิดขึ้นได้จริง และเกิดขึ้นแล้วผ่านการลงมือทำ ผ่านเรื่องราวของเขาและเธอ
เขาและเธอ ผู้ถูกกดขี่จากระบบการศึกษา จากภาระหน้าที่เกินตัว
เขาและเธอ ผู้ตามหาเครื่องมือเพื่อสร้างห้องเรียนที่อบอวลไปด้วยความสุข ความสนุก และเสียงหัวเราะ
เขาและเธอ ที่พยายามถ่ายเทอำนาจในมือครู สู่มือน้อยๆ ของนักเรียนอันเป็นที่รัก
เขาและเธอ ที่ต่างก็มุ่งหน้าแสวงหา ‘คุณค่า’ ต่อการดำรงอยู่ในเส้นทางของการเป็นครู
เพื่อที่จะเป็น ‘คุณครู’ ที่ดีขึ้น
หนังสือเล่มไม่หนาไม่บางเล่มนี้ พาเราผู้อ่านเดินเข้าไปช้าๆ ในชีวิตของเขาและเธอ ที่บ้างก็จับพลัดจับผลูมาเป็นครู บ้างก็เป็นครูเพราะสภาพแวดล้อมของครอบครัว และบ้างก็อยากเป็นครูเพราะมีความเชื่อและศรัทธา หรือที่เรียกกันว่า ‘อุดมการณ์’ จุดเริ่มต้นของเขาและเธอมีเหมือนมีต่าง แต่จุดร่วมบางอย่างที่พวกเขามีร่วมกันนั่นคือความทุกข์ และคำถามที่ถูกตั้งขึ้นต่อตนเอง ต่อการสอนในแบบเดิมๆ และต่อระบบการศึกษาที่เป็นอยู่
“เกิดอะไรขึ้น?”
“ที่ผ่านมาเราสอนดีจริงๆ หรือ?”
“และเราจะทำอย่างไรดี?”
“สิ่งที่เราสอน เด็กได้ประโยชน์จริงไหม และการที่เราให้เด็กไปแบบนี้ เด็กได้เอาไปใช้จริงหรือ”
เมื่อคำถามได้ไปสั่นคลอนความเชื่อบางอย่าง การแสวงหา จึงเป็นทางเดียวที่จะปลดล็อคความสงสัยและปลดเปลื้องพันธนาการที่รัดรึงพวกเขาไว้ ‘ก่อการครู’ คือหนึ่งในพื้นที่ที่พวกเขาค้นพบ คำถามมากมายที่อยู่ในหัวจึงค่อยๆ ถูกคลี่คลาย ห้องเรียนที่แข็งกระด้างจึงค่อยๆ ถูกทุบทำลาย
พวกเขาค้นพบอะไร ?
โต๊ะเรียนที่เคยวางเรียงเป็นระเบียบค่อยๆ ถูกดันชิดกำแพง ครูนั่งจับเข่าเป็นวงกลมกับเด็กนักเรียน เส้นแบ่งของผู้ฟังและผู้พูดถูกทำให้หายไป
ไม้เรียวและการใช้อำนาจเคี่ยวเข็ญนักเรียนถูกแปรเปลี่ยนเป็นพื้นที่ปลอดภัย หรือก็คือพื้นที่ที่ใช้เสียงของเด็กในการขับเคลื่อนห้องเรียน
คาบเรียนที่เคยมีแต่ครูผู้พูด และนักเรียนผู้ฟัง กลับกลายเป็นห้องเรียนแห่งการแชร์ไอเดีย ห้องเรียนที่เสียงของทุกคนมีความหมาย
เกม ถูกนำเข้ามาแทนที่สไลด์หน้าห้อง เสียงหัวเราะปรากฏขึ้น ประตูแห่งการอยากเรียนรู้ถูกเปิดออก
ครูผิดได้ นักเรียนแย้งได้ ห้องเรียนถูกทำให้เป็นสนามแห่งการโต้แย้งกันด้วยเหตุและผล เด็กไม่ได้มีหน้าที่เพียงเชื่อฟังและทำตามอีกต่อไป
พื้นที่ ‘ก่อการครู’ ไม่ได้พาพวกเขาไปพบกับคำตอบที่เป็นสูตรสำเร็จ หรือพบวิธีการหนึ่งเดียวที่จะพาคุณครูออกจากคำถามและความทุกข์ แต่การค้นพบที่ว่าคือกระบวนการที่พาคุณครูย้อนกลับมาทำความเข้าใจตนเอง สำรวจตนเองอย่างตรงไปตรงมา และจูงมือพาพวกเขาไปทำความเข้าใจธรรมชาติในการเรียนรู้ ธรรมชาติในความแตกต่าง และธรรมชาติในความเป็นเด็ก
และเมื่อครูเปลี่ยนแปลง หน้าตาของห้องเรียนจึงเปลี่ยนไป
แต่หากถามว่าหน้าตานั้นเป็นอย่างไรบ้าง ฉันคิดว่าคุณต้องอ่านเอง เพราะฉันไม่อาจหาญพรากความประทับใจในเรื่องราวของพวกเขาไปจากคุณได้มากกว่านี้แล้ว
| ครูปล่อยแสง: ครูบันดาลใจ จุดไฟการเรียนรู้
จัดพิมพ์โดย โครงการผู้นำแห่งอนาคต: สร้างเสริมเครือข่ายผู้นำสู่วิถีสุขภาวะทางปัญญา คณะวิทยาการเรียนรู้และศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์รังสิต |
